پارس دیلینه گیـرن توركی سوزلر
(دیل بایلیغیمیزا سین- ساناو)
آقمیرات گورگنلی
دیل دییلیأنی جانلی اورگان شونگا گؤرأ یر یوزینده هیچ بیر دیل یكه باشینا یاشامایار. سیاسی، اقتصادی ایـلایتا- دا مدنی قاتناشیقلاردا دیللرینگ بیری- بیریندن تأثیر آلماغینا سبأپ بولیار. شونگا گؤرا بیزینگ دیلیمیز-م اسلام دینی¬نینگ تورکیستانا یایراماغی، مغوللارینگ چوزوشی، سونگرا روسلاردیر پارسلار بیلن آلنیپ باریلان قاتناشیقلار... اساسیندا بو مدنیتلردن تأثیر آلماغا مجبور بولوپدیر. بیز مونی آدامزادینگ تاریخیندا اؤسوش دییپ دوشونیأریس. اما بار گویجی بیلن شوونیستیك سیاساتی آلیپ باریان كأبیر پارس دیلچیلری توركی دیلیندن آلان سؤزلرینی اؤزلشدیرمك اوچین هر حیل عأمأل ادیپ گلیأرلر، میثال اوچین بو سؤزلرینگ یازیلیش فورماسینی و آیدیلیشینی اویتگه ¬دیپ، اونونگ گلیپ- چیقیشینی باسیرماق ایسله¬یأرلر.
دیل دییلیأنی جانلی اورگان شونگا گؤرأ یر یوزینده هیچ بیر دیل یكه باشینا یاشامایار. سیاسی، اقتصادی ایـلایتا- دا مدنی قاتناشیقلاردا دیللرینگ بیری- بیریندن تأثیر آلماغینا سبأپ بولیار. شونگا گؤرا بیزینگ دیلیمیز-م اسلام دینی¬نینگ تورکیستانا یایراماغی، مغوللارینگ چوزوشی، سونگرا روسلاردیر پارسلار بیلن آلنیپ باریلان قاتناشیقلار... اساسیندا بو مدنیتلردن تأثیر آلماغا مجبور بولوپدیر. بیز مونی آدامزادینگ تاریخیندا اؤسوش دییپ دوشونیأریس. اما بار گویجی بیلن شوونیستیك سیاساتی آلیپ باریان كأبیر پارس دیلچیلری توركی دیلیندن آلان سؤزلرینی اؤزلشدیرمك اوچین هر حیل عأمأل ادیپ گلیأرلر، میثال اوچین بو سؤزلرینگ یازیلیش فورماسینی و آیدیلیشینی اویتگه ¬دیپ، اونونگ گلیپ- چیقیشینی باسیرماق ایسله¬یأرلر.
گچن عاصیرلاردا كلاسیك یازیجی- شاهیرلاریمیزی عاراپ مدنیـتینه ایخلاصلارینی گؤركزمك اوچین اؤزلرینده بار بولان «چ، گ، ژ، پ» سسلرینی ادیل عاراپلاداقی یالی فورمادا یازیپ (گؤنگول یرینه كونكول، پالتا یرینه بالتا..) گلدیلر و بیرتوپار سؤزلریمیزینگ یتیپ، یوق بولماغینا سبأپ بولدولار. آیری طاراپدان سونگقی دؤورده تورکمنیستاندا تورکمن الیپ- بیسیندن اوزین چكیملی سس بللیگینی نینگ تاشلانماغی نتیجه سینده سؤزلرینگ دوغری اوقالمازلیغینا سبأپ بولدی.
بیز بو یرده، اتیمولوگ (سؤزلرینگ دویپ كؤكونی بارلایان عالیم) حؤکمینده دأل- ده یؤنه كی بیر علمی درنگووچی حؤكمونده پارسلارینگ اینگ سونگقی دؤورده چاپ بولان 6 جلدلیك "معین"(تهران 1992) و فرهنگ عمید آدلی سؤزلیكلرینه یوزله ی باقیپ، اونداقی توركی سؤزلری گؤرکزدیک. اگر بو مسئـلأ بیر اتیمولوگ گؤزی بیلن باقیلسا بلكی- ده بو سؤزلردن اون اسسه آرتیق سؤز تاپیپ، توركی دیلی نینگ بایلیغینا یئنه بیر گزك دولی گؤز یترسه بولاردی. حأضیر "تایاق یتیأنچا یومروق" دیلیشی یالی بو سوزلری دقت ینگیزا حؤدورله یأریس.
No comments:
Post a Comment