ایـل بأهـبیدی بیر ماصلاحات
(شوونیستیک سیاساتا غارشی مدنی گؤرش)
"بی مانی نینگ سؤزی جانینگدان اؤتر،
غیبت ادیپ اؤزی گۆنأگه باتار،
یامانینگ زیانی ایلینه یتر،
نادانینگ پئیداسی اؤزۆنه دگمز."
ماغتیمغـولی
داشاری یورتلاردا اساسلاندیرلان تـۆرکمن اینترنت سایتلاری نینگ آغلاباسیندا "پارس شوونیزمی"، "شوونیستلر"، "تۆرکمن حالقینی یوق اتمکچی بولیانلار"، "تۆرکمن دیلی نینگ، دأپ- دسسوری نینگ کؤکۆنه پالتا اورماقچی بولیانلار" دیین أهنگدأکی ماقالالارا دوش گلرسینگ. ماقلالاردا کؤپلنچ شوونیستلرینگ پریملری باراسیندا صؤحبت ادیلیأر، یا-دا بو مسئله بیلن باغلانشیقلی بیر فارس شوونیستی نینگ سامراماسینا بیر تۆرکمنینگ پارسچا جوغاپ برشینه غابات گلیأرسینگ. شئیدیبم توریار بیر آلا-غالماغال، حاقلی کیم، نأحاق کیم بیلمأن غالیارسینگ. حاقلی بولسانگ-دا نأحاق بولوپ چیقیارسینگ، سبأبی بیزینگکیلر ادیل شوونیستلرینگ ایسلأنینی ادیأرلر. اولارینگ غوران دوزاغینا دۆشیأرلر. "اگر- ده اولار بیزینگ دیلیمیزی یوق اتمک ایسلیأرلر" دییأن بولساق، اوندا نأمه اۆچین یئنه اولارینگ دیلینه یازیاریس، مونونگ اؤزی ایلکینجی نوباتدا اؤز انه دیلیمیزی أسگرمه یانیمیزی آنگلادمایارمی؟
هر بیر ملتینگ دیلی نینگ، دأپ-دسسوری نینگ، عمومان میللی کیملیگی نینگ اؤسمگی دؤولت درجه سیندأکی آلادالارا باغلی. بیز تۆرکمنلر اۆچین تۆرکمنیستان اتالون، اورینتاتسییا، باشغاچا آیدانیمیزدا قبله گأه بولمالی. اول یرده دؤولت درجه سینده گؤرۆلیأن مدنی چأره لر داشاری یورتلاردا یاشایانلار اۆچین اولی غالاووز/یول گؤرکزیجی بولمالی. یؤنه غینانساغام تۆرکمنیستانا باش بولوپ اوتورانلارینگ اؤزلری تۆرکمن دیلینی سیلامان، حالقارا ماصلاحاتلاردا هنیزم روس دیلینده گـۆرلأپ دورسالارنأتجک. تۆرکمنیستان بیلن غونگشی ایران هم آوغانیستاندا یاشایان تۆرکمنلر اونسونگ نأدیپ بو دؤولتلرده حرکت ادیأن شوونیزمینگ پنجه سیندن حالاص بولسونلار؟ کأماحال اؤز آتا-بابا دأپلریمیزدن شئیله بیر داشلاشیپدیریس ولین حودای ساقلاسین. کأبیر تۆرکمن بیر-بیرلری بیلن دوشوشانلاریندا: "سلام آقای..." دیییپ، ارککلیگه گلیشمیأن "پاق دا- پاق" یۆزلریندن اؤپۆشیأرلر. تۆرکمنلرده سالاملاشمانینگ اؤز قاداسی بار. حاتتا اوتوروپ تورمانینگ اؤزۆنه ماحصوص دأبی بار. بولاردان حابارسیز آداملارینگ تۆرکمن مدنییتیندن داشدا غالاندیغینا نأمه دییجگینگی بیله نوق. بو دییسنگ غییناندیریجی فاکت.
شوونیزیمینگ آوولی زأهری نینگ بیزینگ آرامیزدا یایرامغیندا کیم/کیملر گۆنأکأر؟ پارسلار-آ اللریندن گلدیگیندن اؤز ماقصاتلاری نینگ اوغروندا "جان چکیأرلر"، یؤنه بیز نأدیپ اونونگ اؤنگۆنده دورمالی؟ نأدیپ بو بلا-بترینگ کؤکۆنه پالتا اورمالی؟ بو دییسنگ درواییس مسئله.
اگر بو گؤرشده اوق-یاراغدیر مادَی گۆیجۆمیز چاتماسا، آزلیق ادیأن بولسا اوندا حاص بولماندا پارسلارینگ اؤز اوصوللاریندان پئیدالانمالی. یاغنی بیزینگ دیلیمیزی یوق اتمکچی بولیان بولسالار، اوندا اونگا غارشی دیلیمیزی برک غورامالی. مونی بولسا انه دیلیمیزده یازماق بیلن عامالا آشیرمالی. اگر- ده اولارینگ سامرامالارینا جوغاپ برجک بولوپ، پارسچا یازیبرسک اوندا دورا-بارا اؤز دیلیمیزی، تاریخیمیزی، دأپ-دسسورومیزی اونوتماریسمی؟ ترسینه اگر- ده بیز اؤز انه دیلیمیزی اؤورنمأگه و اؤورتمأگه سینانشساق شونونگ اؤزی اولی سؤوش، گؤرش بولوپ بیلر. الینده حأکیمیت، گۆیچ و مادَی سریشده بولان ایران حؤکۆمتی، تۆرکمنلره غارشی هر گۆن دیین یالی مکیرلی پلانلار دۆزۆپ، اونی عامالا آشیریپ گلیأر. بیز بولسا اونگا غارشی دورماغینگ یرینه، اولاری پاش اتمِگینگ هم گؤرش یوللارینی اویلانماغینگ دره گینه، ینه-ده آلدیغیندان پارسچا یازیپ، باشاغایلاپ یؤرسک، اولارینگ ماقاصادینا قوللوق اتدیگیمز بولمازمی؟ اولارام: "قاح-قاح" اوروپ، حـِشلله قاقیپ، بیزینگ اۆستۆمیزدن گۆلمزلرمی!
دوغرودانام پارس شوونیزمی نینگ حاوپونی دپأمیزده "دوموکلس"ینگ غیلجی یالی دوییان بولساق، اوندا حوکمانی صوراتدا تۆرکمنچه یازیپ، تۆرکمنچه گـۆرلملی. چاغالاریمیزا مونی اندیک اتدیرملی. شئیله اتسک اوتاریس، یوغسا اوتدوران بیز بولاریس. بیزینگ اولارینگ ماقالالارینا تـۆرکمنچه بریأن جوغابیمیزی کؤر بولوپ ترجیمه ادرلر. نأمه، حأضیر تهراندا ایچالیلیق غوللوغیندا تۆرکمنچه ماقالالار ترجیمه ادیلمیأرمی؟ البته ادیلیأر. ایکی-ده بیر "آی پارسلار ایـِدیأرلر، بـِیدیأرلر" دییمک بیلن آلجاق غالامیز بولماز. تۆرکلرده "دینسیزینگ حۆتدأسیندن ایمانسیز گلر" دیین آتا سؤزی بار. شونگا گؤرأ اولارا اؤز یؤنتمی/ اوصولی بیلن غایتارغی برملی. اوندان-دا بتر، میللی کیمیلیگیمیز حاقینداقی داوامیزی/گؤره شیمیزی حاص یوقاری تاپغیرلارا یتیریپ، میللی تاریخیمیزینگ غادیملیغی، بایلیغی، دیلیمیزینگ اولارینگقیدان اۆستۆنلیگی، داپ-دسسورلاریمیزینگ انسانپروردیگی، اگین-اشیکلریمیزینگ گؤرکانادیغی بارادا برک آیاق دیره ملی.
دیلیمیزینگ بایدیغی حاقیندا بیرنأچه میثال: پارس دیلینده "کؤینگه"پیراهـن دییأرلر( پیر = غارری، آهن = دمیر)، مونونگ نیره سی کؤینک بولیار؟! تاوشانا (خرگوش) دییأرلر )= اشک غولاق)، غارپیزا (خربزه =اشک-گچی) دیییأرلر. آزال(گاو آهـن= دمیر سیغیر)، دمیر صاندیغا (گاو صندوق= سیغیر صاندیق) دیییأرلر. پارسلار بیر توپار سؤزی اییمک "خوردن" ایشلگی (فعل) بیلن آنگلادیارلار: (سوو ایچدیم= آب خوردم، چؤرک ایدیم= نان خوردم، ساویقلادیم= سرما خوردم , ییقیلدیم= زمین خوردم، آلداندیم= گول خوردم...) "شیر" سؤزۆنی هم ایچیلیأن "سۆیت"، هم "یولبارس" هم- ده چۆرنۆک (شیر آب) اۆچین اولانیارلار. آت تاپمادیق زاتلارینا بولسا اونوگ شکلینه گؤرأ بیر زات آیدیپ قویبریأرلر: (حوز= تگه لک بولانی اۆچین= گردو)، آرمیت= گل+آبی، دادرانگ= خر مهره، لـِنگچ= خرچنگ، خردل... غاراض ساناسانگ ساناپ اوتورمالی. بولاردان ماقصات دیلیمیزینگ بایلیغیندان بیریکی میثالی آغزاماق.
کأ واغت گنگ غالیارسینگ، کأبیریمیز باریپ آفریقادا، لاتین آمریکادا مشهور آداملارینی تانییاریس اما آبا سرداریمیزی، نوربردی حانیمیزی، غاوشوت حانیمیزی، قیات حانیمیزی، جۆنیت حانیمیزی، غایغیسیز آتاباییمیزی، آیتاکوفلاریمیزی... تانامیزوق، اولارینگ آتلارینی اشیتمه دیکلریمیزده بار. "صایات حان عایالمی ارککمی؟" دیینگده "البته ارکک" دییپ جوغاپ برنلریمیز-ده بولمادیق دأل. اونسونگ اؤز کیملیکلریندن شئیله داشلاشانلارا حالقینگ اقبالینی نأدیپ اینانجاق؟
"کؤپ سؤز قرانه" یاراشار دییلـِنی. سؤزی اوزادیپ اوتورمالینگ. "اؤزۆنی تانان ولی" دییپدیرلر. باشدا اؤزۆمیزی تاناپ، اونسونگ حالقینگ آر-نامیسی اوغروندا گؤرشملی. باشیمیز دیک بولار یالی، دؤوشومیز غایشار یالی آتا-بابالاریمیز أر ایشینی بیتیرندیرلر. اولارا بویسانماق گرگ. اولاری ایندیکی نسله یتیرمک اوندانام حاص گرک.
سؤزۆمی بییک ماغتیمغولی نینگ سؤزلری بیلن باشلاپدیم، اونونگ سؤزلری بیلنم جمله یأرین:
"ماغتیمغولی گؤردۆنگ یاغشی، یامانی،
یالانچینینگ بولماز آنتی، ایمانی،
ایراق ایـِله، بارسانگ آلماز میحمانی،
هر کیمینگ اؤز ایلی، واطانی یاغشیدیر."
آقمیرات گۆرگنلی
No comments:
Post a Comment